Sayı 65 (Ağustos 2023)

SUNUŞ

Düşünce Dünyasında TÜRKİZ Dergisinin 65. sayısı, siyasal ve kültürel araştırmaların ağırlık taşıdığı bir sayıdır. Farklı sosyal bilim dalları günümüzde birbirleri ile çok daha fazla içli dışlı hale gelmektedir. İletişim, halkla ilişkiler gibi alanlar, siyasal bilimlerle, pazarlama, tanıtım gibi işletme çıkışlı alanlar ise sosyoloji hatta psikoloji gibi temel disiplinlerle giriftleşebilmiştir. Bu bilimsel eğilim esasen sosyal bir gerçekten ve medenî ihtiyaçlardan doğmaktadır.

Düşünce Dünyasında TÜRKİZ Dergisi olarak bizler de her ne kadar siyasal bilimler ve bağlantılı sahalarda bir yoğunlaşmayı hedef almış olsak da, sahaların birbirlerini etkileme kapasiteleri nedeniyle kendimizi dar bir kalıba sokmamaya da dikkat etmekteyiz.

65. sayımızda, Hasan ACER’in “Etno-Sembolist Teori Üzerine Bir İnceleme” başlıklı makalesinde milliyetçilik kuramları içinde ana bir bakış açısını temsil eden etno-sembolist yaklaşım, bu yaklaşımın diğer temel yaklaşımlara yönelik itirazları çerçevesinde tahlil edilmektedir. Millet ve milliyetçiliğin anlaşılabilmesi ve teorik olarak gelişmesi açısında önemli tartışmaların önünü açan etno-sembolist kuram, büyük ölçüde ilkçi yaklaşıma bir itiraz niteliğinde ortaya çıkmıştır. Bununla birlikte milletleri milliyetçiliklerin ürünü olarak gören modernist yaklaşımla da örtüşmez ve onu da eleştirir. Milletlerin ve milliyetçiliklerin tarihi ne kadar eskise de kuramsal tartışmalar sonuca ulaşmamakta ve sosyal bilgi kendisini her zaman yenilemektedir. Siyaset biliminin özellikle milliyetçilik alanındaki araştırmacıları için derli toplu bir okuma başlangıcı olan bu çalışmaya sayımızda yer verdik.

“Türk Milliyetçiliğinde Bir İdealin Anatomisi: Seyyid Ahmet Arvasi ve Türk-İslam Ülküsü” başlıklı makalesinde, Yıldırım TORUN, Türk milliyetçiliği fikri ve ülkücü hareket açısından son derece önemli bir isim olan fikir ve siyaset adamı Ahmed Arvasi’nin düşüncelerini incelemektedir. Makale; özelilkle, milli siyaset, milli devlet, tarih, ülkü, dil, kültür, medeniyet, aile, ahlak ve eğitim gibi kavramların etrafında yapılan tahlilleri içermektedir. Arvasi’nin “içtimai ırk” kavramsallaştırması, Türklerin eski inançlarındaki tektanrıcılık, İslam’a geçtikten sonra bu dine Türklerin hizmetleri gibi hususlardaki özgün görüşleri ve değerlendirmelerini içeren bu çalışma, alana yönelik araştırmacılar için keyifle okunacak bir kaynak teşkil etmiştir.

Dursun Can EYÜBOĞLU’nun “Dede Korkut’taki Kazılık Dağı” başlıklı makalesi, ilginç bir Türk kültürü araştırma makalesidir. Dede Korkut hikayelerinde geçen çeşitli yer adalarını, etimolojik, kavramsal ve coğrafi açıdan inceleyen yazar, Kazılık Dağı adını menşeini de bu yönlerden araştırmakta ve önemli çıkarımlarda bulunmaktadır. EYÜBOĞLU büyük titizlikle, hem çeşitli Dede Korkut nüshaları hem de Dede Korkut hikâyeleri üzerine yapılmış çeşitli incelemeleri taramış ve Kazılık toponiminin izini sürmüştür. Yazar adeta bizi Türkistan’dan Anadolu’ya uzanan geniş Türk coğrafyasındaki dağlardan aşırmakta, koyaklardan geçirmektedir. Kaz, Kuz, Gu, Gaz, Guz sözcükleri ve bunlarla bağlantılı ifadelerin işaretleriyle Dede Korkut’un coğrafyası üzerine tahminlerde bulunmaktadır. Her ne kadar bir kültür araştırması olsa da, yazar bu makalesinde bizim şu gerçeği de hatırlamamıza vesile olmaktadır: Toponimler, yurtların kimlikleridir. Toponim hassasiyeti günümüzde dahi büyüklü küçüklü devletlerin dış siyasetlerinde kendini göstermektedir.

Mustafa MAYDA ve Özgün Çağlar BERKİT’in “Dijital Medya Tabanlı Yeni Nesil Kooperatifçilik Yaklaşımı: Koop 4.0” isimli makaleleri oldukça eski bir iktisadi kavram ve usül olan kooperatifçiliğin dijital medya tabanlı gelişen yeni ekosistem içinde çağa uygun bir anlayışla yeni örgütlenme modelleri geliştirmesi gerektiğine odaklanan ve bunun için bir istikamet belirlemeye çalışan bir incelemedir. Kooperatifçiliği ulusal ve uluslararası düzeyde, devlet ve özel teşebbüs bakımından değerlendirmekte, günümüz ihtiyaçlarına uygun yeni bir yol tavsiyesinde de bulunmaktadır.

Merve BAHADIR’ın “Montesquieu ve Karşılaştırmalı Siyaset Bilimi Metodolojisine Katkıları Üzerine Bir Değerlendirme” başlıklı araştırma makalesi, gerek siyaset biliminde gerekse uluslararası ilişkiler alanında özgün bir yeri olan karşılaştırmalı araştırma metodolojisine ve bunun esaslarını oluşturan Fransız düşünür Montesquieu’ye ışık tutma gayretindedir. Siyaset bilimi alanındaki ününü hukuk, toplum ve yönetim alanındaki karşılaştırmalı araştırmayla temin etmiş olan ünlü düşünür aynı zamanda kuvvetler ayrılığı prensibinin de temayüzünü sağlayan isim olarak kabul edilir. Onun karşılaştırmalı siyaset bilimi anlayışı elbette 17. yüzyılda ortaya çıktığı seviyede durmamaktadır ve devamlı suretle gelişmiştir. Ancak bir bilimsel metot, dayandığı temellerin mukavemeti ölçüsünde uzun ömürlü olmaktadır ki, karşılaştırmalı siyaset de böyle kuvvetlidir. Yazar’a, bilhassa genç araştırmacıların istifade edebileceğini düşündüğümüz eseri için teşekkür ederiz.

65. Sayımızın okurlarımız ve akademik hayatımız açısından faydalı olmasını diliyoruz. Bu vesileyle, çalışmalarıyla okurlarımızın ve konuyla ilgili akademisyenlerin yararlanmalarını temin edecek kıymetli yazarlarımıza, Yazı İşleri Müdürümüz Sayın Konur Alp KOÇAK’a, başta Doç. Dr. Mehmet ŞAHİN olmak üzere Yayın Kurulu üyelerimize, sayı hakemlerimize, dergimizin tasarım ve basım işlerini gerçekleştiren kıymetli çalışanlara şükranlarımı sunuyor, bir sonraki sayımızda buluşmak üzere iyi okumalar diliyorum.

Prof. Dr. Yalçın SARIKAYA
Editör

İÇİNDEKİLER